Hoe Frans de Waal ons een spiegel voorhield
De wereldberoemde gedragsbioloog, primatoloog en hoogleraar psychologie Frans de Waal (1948-2024) heeft met zijn onderzoek veel betekend voor zowel de biologie als ons mensbeeld. Door het gedrag van dieren te onderzoeken gaf de Waal een biologische kijk op sociale fenomenen.

Al vroeg in zijn carrière was het duidelijk voor de Waal: dieren en mensen verschillen niet zoveel als eerder gedacht. Langzaam maar zeker werd door onderzoek duidelijk dat fenomenen als intelligentie, zelfbewustzijn en sociaal gedrag niet puur menselijk zijn. Vooral de bonobo en de chimpansee, onze nauwste verwanten, laten gedrag zien waarvan lang gedacht werd dat het uniek was voor de mens. ‘De mens kan niet fundamenteel anders zijn dan een dier,’ vertelde hij ons. Hij spoort ons aan om daar even bij stil te staan: als er geen verschil is tussen mens en dier, moeten we echt gaan nadenken over de ethiek van de bio-industrie.

Het werk van de Waal heeft de wereld keer op keer doen heroverwegen of onze aannames over mens en dier wel juist waren. Door de verbanden te zien tussen gedragingen van mensen en onze familieleden legde zijn onderzoek bloot wat mensen niet lijken te willen horen: mensen en dieren verschillen niet fundamenteel. Hierdoor worden ook de aannames waarop onze maatschappij gestoeld is moeilijk vol te houden. Frans de Waal houdt ons een spiegel voor: laten we daar maar eens in kijken.

Documentaire met Donna Haraway
Donna Haraway is bioloog, filosoof en wetenschapshistoricus. Eén van haar bekendste werken is Een cyborg manifest (1985). Een cybernetisch organisme, oftewel een cyborg, is een vermenging van mens en machine. Voor Haraway zijn cyborgs geen sciencefiction: wij zijn zelf cyborgs. We zijn niet alleen lichamelijk versmolten met techniek – denk aan kunstheupen en pacemakers – maar ook in ruimere zin worden wij gedomineerd door technologie.

Tegenlicht Meet Up Deventer
Bij de Tegenlicht Meet Up in de Bibliotheek Deventer behandelen we actuele onderwerpen die eerder zijn uitgezonden door VPRO Tegenlicht. We bekijken de aflevering en gaan in gesprek over wat de consequenties voor ons zijn.

Praktische informatie 
Elke derde donderdagavond van de maand, om 19:30 uur. We starten om 19.30 uur in de Theaterzaal van de Bibliotheek Centrum. Iedereen is welkom.

Aanmelden is niet verplicht maar wordt wel gewaardeerd. Deelname is gratis. Graag aanmelden via een bericht aan: werkgroep@tegenlichtdeventer.nl

Wil je op de hoogte blijven van Tegenlicht Meet Ups in Deventer? Of heb je ideeën voor een volgende Meet Up? Stuur een mail naar werkgroep@tegenlichtdeventer.nl

Zelf een bijdrage doen?
Heb je zelf ideeën over thema's, onderwerpen die je graag onder de aandacht wilt brengen? Mail dan naar marktmeesters@bibliotheekdeventer.nl.